Obowiązek prowadzenia badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia został uregulowany w Art. 227 Kodeks Pracy [1] . Pracodawca jest obowiązany stosować środki zapobiegające chorobom zawodowym i innym chorobom związanym z wykonywaną pracą, w szczególności: 1) utrzymywać w stanie stałej sprawności urządzenia ograniczające lub eliminujące szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiska pracy oraz urządzenia służące do pomiarów tych czynników; 2) przeprowadzać, na swój koszt, badania i pomiary czynników szkodliwych dla zdrowia, rejestrować i przechowywać wyniki tych badań i pomiarów oraz udostępniać je pracownikom.
Zgodnie z § 92 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy [2] : 1. Pracodawca jest obowiązany informować pracowników o właściwościach fizycznych, chemicznych i biologicznych stosowanych w zakładzie pracy materiałów, półfabrykatów i wyrobów gotowych oraz o ryzyku dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników związanym z ich stosowaniem, a także o sposobach bezpiecznego ich stosowania oraz postępowania z nimi w sytuacjach awaryjnych. 2. Materiały o nieznanych właściwościach, do czasu ich zbadania, mogą być stosowane tylko w warunkach laboratoryjnych, do celów badawczych i doświadczalnych, przy zastosowaniu wzmożonych środków ostrożności.
Aktem prawnym regulującym tryb, metody i częstotliwość wykonywania badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia występujących w środowisku pracy jest rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy [3]. Zgodnie z jego treścią pracodawca wskazuje czynniki szkodliwe dla zdrowia w środowisku pracy, dla których wykonuje się badania i pomiary, po przeprowadzeniu rozpoznania źródeł ich emisji oraz warunków wykonywania pracy, które mają wpływ na poziom stężeń lub natężeń tych czynników lub na poziom narażenia na oddziaływanie tych czynników ze szczególnym uwzględnieniem:
- rodzaju tych czynników oraz ich właściwości;
- procesów technologicznych i ich parametrów;
- wyposażenia technicznego, w tym maszyn, urządzeń, instalacji i narzędzi, które mogą być źródłem emisji czynników szkodliwych dla zdrowia, z uwzględnieniem wyników pomiarów tej emisji dostarczanych przez producentów;
-środki ochrony zbiorowej i danych dotyczących ich użytkowania;
- organizacji pracy i sposobu wykonywania pracy;
- rzeczywistego czasu narażenia na oddziaływanie czynników szkodliwych dla zdrowia z uwzględnieniem obowiązującego u pracodawcy systemu i rozkładu czasu pracy.
Na podstawie przeprowadzonych badań i pomiarów pracodawca prowadzi na bieżąco "Rejestr czynników szkodliwych dla zdrowia występujących na stanowiskach pracy". Rejestr ten dotyczy poszczególnych stanowisk pracy i zawiera charakterystykę danego stanowiska, jakie czynniki występują na tym stanowisku (chemiczne, pyły, fizyczne), a także dane dotyczące zatrudnienia pracowników w narażeniu na te czynniki w poszczególnych latach z podziałem na kobiety, młodocianych i pracujących na nocnej zmianie.
Wyniki badań i pomiarów wpisuje się do "Karty badań i pomiarów czynników szkodliwych". Karty obowiązują dla czynników chemicznych, pyłów, czynników fizycznych. Zawierają dane dotyczące nazwy czynnika, daty pomiaru, miejsca, zastosowanej metody pomiaru, wynik pomiaru (ocena NDS i NDSP) interpretację wyniku oraz nazwę stanowiska pracy.
Rejestry oraz karty powinny być przechowywane u pracodawcy przez okres 40 lat, licząc od daty ich wykonania.
Substancje chemiczne, i ich mieszaniny, czynniki lub procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.
Pracodawca prowadzi rejestr prac, których wykonywanie powoduje konieczność pozostawania w kontakcie z substancjami chemicznymi, ich mieszaninami, czynnikami lub procesami technologicznymi o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, zawierające następujące dane:
- wykaz procesów technologicznych i prac, w których substancje chemiczne i ich mieszaniny lub czynniki o działaniu rakotwórczym lub mutagennym są stosowane, produkowane lub występują jako zanieczyszczenia bądź produkt uboczny oraz wykaz tych substancji chemicznych i ich mieszanin oraz czynników wraz z podaniem ilościowej produkcji lub stosowania;
- uzasadnienie konieczności stosowania substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
- wykaz i opis stanowisk, na których występuje narażenie na działanie substancji chemicznych i ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym;
- liczbę pracowników narażonych na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym, w tym liczbę kobiet;
- określenie rodzaju substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym powodującym narażenie, drogę i wielkość narażenia oraz czas jego trwania;
- rodzaje podjętych środków i działań ograniczających poziom narażenia na działanie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym.
Powyższe dane, pracodawca przekazuje właściwemu państwowemu wojewódzkiemu inspektorowi sanitarnemu oraz właściwemu okręgowemu inspektorowi pracy niezwłocznie po rozpoczęciu działalności oraz corocznie w terminie do dnia 15 stycznia na druku według wzoru stanowiącego załącznik nr 2 do rozporządzenia [4]
Wykaz aktów prawnych
[1] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r Kodeks Pracy.
[2] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
[3] Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.
[4] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy.
Comments