Służba BHP cz. II

Źródło: pixabay.com

Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa i higieny pracy Służba BHP posiada 8 uprawnień. Wymienione są w §3 i należą do nich:

1) przeprowadzanie kontroli stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, a także przestrzeganie przepisów oraz zasad w tym zakresie w zakładzie pracy i w każdym innym miejscu wykonywania pracy.

Pracownik Służby BHP kontrolując stan bezpieczeństwa i higieny pracy powinien mieć zapewniony dostęp do pomieszczeń pracy, stanowisk pracy oraz do dokumentacji w tym instrukcji obsługi maszyn, protokołów przeglądów kominowych, przeglądów budowlanych itd. Istotnym elementem tej regulacji jest kontrola przestrzegania zasad bezpieczeństwa i higieny pracy. Pracownik Służby BHP ma prawo obserwować proces pracy na każdym stanowisku, w zakresie potrzebnym do stwierdzenia ewentualnych niezgodności, uchybień.

2) występowanie do osób kierujących pracownikami z zaleceniami usunięcia stwierdzonych zagrożeń wypadkowych i szkodliwości zawodowych oraz uchybień w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zalecenia, mogą być wydawane zarówno e formie ustnej jak i pisemnej. W przypadku zauważonych rażących zagrożeń bądź uchybień zalecenie może być wydane ustnie do osób kadry zarządzającej niższego szczebla np. brygadzista, lider. Forma pisemna powinna mieć niezbędne elementy tj. datę stwierdzonego zagrożenia lub uchybienia, miejsce, stan faktyczny, wymagania prawne. Osoby, do których kieruje się zalecenie np. kierownik, powinny być wymienione z imienia i nazwiska. W treści zalecenie wskazuje się działanie, które zapewni usunięcie zagrożenia np. przez zmianę procesu pracy, naprawę maszyny. Zalecenie powinno być opatrzone terminem wykonania.

3) występowanie do pracodawcy z wnioskami o nagradzanie pracowników wyróżniających się w działalności na rzecz poprawy warunków bezpieczeństwa i higieny pracy.

Uprawnienie może być również realizowane przez organizowanie konkursów wiedzy w dziedzinie BHP dla pracowników. Bardzo dobrym sposobem jest również zorganizowanie skrzynki pomysłów, do której pracownicy będą mieli możliwość wrzucenia w formie pisemnej swoich spostrzeżeń dotyczacych ich stanowisk pracy. Poza wyżej wymienionymi sposobami, Służba BHP powinna wnioskować o nagradzanie pracowników np. w formie dodatkowej premii. Jest to uprawnienie bardzo ważne, które stoi w przeciwieństwie do kar porządkowych i jest skutecznym sposobem motywacji pracowników. Pracownicy, którzy będą mieć świadomość realnego wpływu na poprawę stanu bhp, chętniej będą dzielić się swoimi pomysłami. Nie można również pominąć ważnego faktu, że pracownik / operator na swoim stanowisku będzie miał często bardziej trafne spostrzeżenia niż Służba BHP lub kierownictwo. Wynika to z prostej przyczyny, operator na codzień pracujący na danym stanowisku, najlepiej zna specyfikę pracy, działanie maszyn. Częściej zauważa zagrożenia i sposoby ich unikania, ważne aby przy tym miał możliwość rejestrowania ich i uzyskania korzyści w postaci bezpiecznych warunków pracy oraz tych bardziej wymiernych - nagród / premii.

4) występowanie do pracodawcy o zastosowanie kar porządkowych w stosunku do pracowników odpowiedzialnych za zaniedbanie obowiązków w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy.

Zwróć uwagę, że ustawodawca nie wyszczególnia rodzaju stanowisk, to uprawnienie, z którego Służba BHP może korzystać w stosunku do wszystkich pracowników. Zarówno operator maszyny jak i dyrektor oddziału w zakładzie może dopuścić się zaniedbania w zakresie bhp. Wymiar kar, o które wnioskuje Służba powinien uwzględniać stopień zaniedbania / narażenia. Należy tu odróżnić zaniedbania wynikające z pomyłki, złego przygotowania stanowiska pracy, czy nieświadomości o zagrożeniu od zachowań rażąco naruszających zasady i przepisy BHP. Przed wnioskowaniem o nałożenie kary na danego pracownika, zwróć uwagę w jaki sposób został przeprowadzony instruktaż stanowiskowy. Często błędne zachowania wynikają ze złego przygotowania do pracy na danym stanowisku, w takiej sytuacji może zmienić się adresat kary.

5) niezwłoczne wstrzymanie pracy maszyny lub innego urządzenia technicznego w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika albo innych osób.

To uprawnienie ma w sobie również wydźwięk obowiązku. Zwróć uwagę, że ustawodawca wyszczególnia tylko jedną okoliczność kwalifikującą tj. "w razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracownika". Powzięcie informacji o ww. okoliczności może być spełnione zarówno naocznie przez pracownika Służby BHP podczas audytu stanowisk pracy, jak i przez informację przekazaną przez innego pracownika. Cechą obowiązku jest w tej sytuacji sama realizacja danego punktu. Sposób realizacji powinien być zapewniający w pełni usunięcie zagrożenia. Wraz z decyzją o wstrzymaniu maszyny należy przekazać informację o tym fakcie do przełożonego danego wydziału, o sytuacji informujemy również pracodawcę. Dobrą praktyką jest sporządzanie notatki służbowej ze zdarzenia. Wspomniana maszyna powinna być unieruchomiona w sposób wykluczający uruchomienie jej przez osoby postronne. Skuteczną okaże się tutaj metoda LOTO (opiszę ją w późniejszych publikacjach) .

6) niezwłoczne odsunięcie od pracy pracownika zatrudnionego przy pracy wzbronionej.

Sposób realizacji danego punktu zalecam wykonywać podobnie jak przypadku pkt 5 tzn. informujemy przełożonego danego pracownika również warto sporządzić notatkę służbową ze zdarzenia oraz poinformować pracodawcę. Przy tej informacji należy posłużyć się podstawą prawną. Kategoria pracowników, których może dotyczyć realizacja tego punktu jest dość szeroka. Wyróżniamy przecież prace wzbronione kobietom w ciąży i karmiącym dziecko piersią, prace wzbronione młodocianym Pamiętaj również o wykazie prac wymagających szczególnej zdolności psychofizycznej. Prace spawalnicze, prace przy montażu, naprawach i konserwacji urządzeń i instalacji elektrycznej, prace przy obsłudze wózków jezdniowych podnośnikowych z mechanicznym napędem podnoszenia, wymagają specjalnych uprawnień, dlatego warto poprosić pracownika o okazanie zaświadczenia kwalifikującego do wykonania danych prac. Nie należy zapominać również o pracach, które wymagają odpowiednich badań medycyny pracy tj. prace na wysokości oraz prace związane z prowadzeniem pojazdów służbowych.

7) niezwłoczne odsunięcie od pracy pracownika, który swoim zachowaniem lub sposobem wykonywania pracy stwarza bezpośrednie zagrożenie życia lub zdrowia własnego albo innych osób.

Szczególną uwagę zwróć na pracowników wykonujących prace z maszynami, obsługujących wózki widłowe czy inne pojazdy transportowe oraz maszyny budowlane. Bardzo częstym zjawiskiem, którego świadkiem jest każdy z nas, czyli brawura w ruchu drogowym. Podobne sytuacje mogą zdarzyć się również w ruchu wewnątrzzakładowym pojazdów. Należy zwrócić uwagę również na żarty, które pracownicy robią sobie nawzajem. O ile może to być przyjemne urozmaicenie pracy, jeśli jest robione z rozwagą i w granicach bezpieczeństwa, o tyle lekkomyślne incydenty mogą stanowić duże zagrożenie.

8) wnioskowanie do pracodawcy o niezwłoczne wstrzymanie pracy w zakładzie pracy, w jego części lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do wykonywania pracy, w wypadku stwierdzenia bezpośredniego zagrożenia życia lub zdrowia pracowników albo innych osób.

§ 4 opisywanego rozporządzenia reguluje kwestię nazewnictwa stanowisk oraz kwalifikacji jakie należy posiadać. Pracownikami służby bhp mogą być osoby pełniące następujące wymagania kwalifikacyjne:

1) inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy,

2) starszym inspektorem do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca:

a) zawód technika bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp lub

b) wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy,

3) specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 1 rok stażu pracy w służbie bhp,

4) starszym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 3-letni staż pracy w służbie bhp,

5) głównym specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy może być osoba posiadająca wyższe wykształcenie o kierunku lub specjalności w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy albo studia podyplomowe w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz co najmniej 5-letni staż pracy w służbie bhp.